หมอยากลางบ้าน
หมอยาแผนโบราณ เป็นการรักษาแบบพื้นบ้าน ในชนบทอีสานมีวิธีการสืบทอดความเชื่อในการรักษาแบบโบราณ ผู้ที่มีอาชีพรักษาผู้ป่วย เรียกว่า “หมอยากลางบ้าน” เรียกยาที่นำมารักษานี้ว่า “ยาสมุนไพร” หรือยากลางบ้านในปัจจุบันนี้ถึงแม้ว่าตำรายากลางบ้านบางส่วนอาจสูญหายและขาดการสืบทอดเอาไว้ ก็ตามแต่ทว่าชาวอีสานโดยเฉพาะในดินแดนที่ห่างไกลความเจริญยังคงมีความเชื่อในการรักษาโรคแบบหมอแผนโบราณทสีื่บทอดกันมาอยู่มากหมอยากลางบ้านหรือหมอยาแผนโบราณในภาคอีสานซึ่งมีอยู่มากมาย ส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ หมอแต่ละคนมีความเชี่ยวชาญในการรักษาโรคแตกต่างกันออกไป และมีชื่อเรียกกันตาม
ความสามารถหรือความเชี่ยวชาญนั้น ๆ เช่น หมอกระดูก หมอน้ำมัน หมอน้ำมนต์ หมอยาฝนหมอเอ็น ฯลฯ
ยาและชนิดของยากลางบ้าน
ยากลางบ้านที่ใช้ในการรักษาโรคของชาวอีสาน มีหลายชนิดตัวยาแต่ละชนิดมีสรรพคุณในการรักษาโรคแตกต่างกันออกไป แต่อย่างไรก็ตามชนิดของยากลางบ้านหรือสมุนไพรนั้น เมื่อปรุงเสร็จแล้วจะมีลักษณะดังนี้ คือ
- ชนิดเม็ดที่ทำเป็นลูกกลอน ส่วนมากนิยมผสมน้ำผึ้งแล้วปั้นเป็นลูกกลอน
- ชนิดผงที่บดเป็นผงละเอียด ส่วนใหญ่จะเป็นยาที่ละลายน้ำใช้รับประทานหรือใช้เป่าเข้าจมูกเพื่อแก้อาการคัดจมูก เป็นต้น
- ชนิดน้ำ ส่วนใหญ่เป็นการแช่ตัวยาสมุนไพรในน้ำโดยฝนยาสมุนไพรกับหินด้วยละลายน้ำ หรือต้มตัวสมุนไพรเพื่อให้ตัวยาละลายออกมา (น้ำที่ใช้คือน้ำฝนหรือน้ำสะอาด)
- ชนิดน้ำมัน ส่วนใหญ่แล้วได้จากน้ำมันพืช น้ำมันสัตว์และอื่น ๆ
แหล่งที่มา
1.จาก “สังคมและวัฒนธรรมอีสาน” เอกสารประกอบนิทรรศการถาวร “อีสานนิทัศน์” 2549 หน้า 125-188
หมอยาแผนโบราณ เป็นการรักษาแบบพื้นบ้าน ในชนบทอีสานมีวิธีการสืบทอดความเชื่อในการรักษาแบบโบราณ ผู้ที่มีอาชีพรักษาผู้ป่วย เรียกว่า “หมอยากลางบ้าน” เรียกยาที่นำมารักษานี้ว่า “ยาสมุนไพร” หรือยากลางบ้านในปัจจุบันนี้ถึงแม้ว่าตำรายากลางบ้านบางส่วนอาจสูญหายและขาดการสืบทอดเอาไว้ ก็ตามแต่ทว่าชาวอีสานโดยเฉพาะในดินแดนที่ห่างไกลความเจริญยังคงมีความเชื่อในการรักษาโรคแบบหมอแผนโบราณทสีื่บทอดกันมาอยู่มากหมอยากลางบ้านหรือหมอยาแผนโบราณในภาคอีสานซึ่งมีอยู่มากมาย ส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ หมอแต่ละคนมีความเชี่ยวชาญในการรักษาโรคแตกต่างกันออกไป และมีชื่อเรียกกันตาม
ความสามารถหรือความเชี่ยวชาญนั้น ๆ เช่น หมอกระดูก หมอน้ำมัน หมอน้ำมนต์ หมอยาฝนหมอเอ็น ฯลฯ
ยาและชนิดของยากลางบ้าน
ยากลางบ้านที่ใช้ในการรักษาโรคของชาวอีสาน มีหลายชนิดตัวยาแต่ละชนิดมีสรรพคุณในการรักษาโรคแตกต่างกันออกไป แต่อย่างไรก็ตามชนิดของยากลางบ้านหรือสมุนไพรนั้น เมื่อปรุงเสร็จแล้วจะมีลักษณะดังนี้ คือ
- ชนิดเม็ดที่ทำเป็นลูกกลอน ส่วนมากนิยมผสมน้ำผึ้งแล้วปั้นเป็นลูกกลอน
- ชนิดผงที่บดเป็นผงละเอียด ส่วนใหญ่จะเป็นยาที่ละลายน้ำใช้รับประทานหรือใช้เป่าเข้าจมูกเพื่อแก้อาการคัดจมูก เป็นต้น
- ชนิดน้ำ ส่วนใหญ่เป็นการแช่ตัวยาสมุนไพรในน้ำโดยฝนยาสมุนไพรกับหินด้วยละลายน้ำ หรือต้มตัวสมุนไพรเพื่อให้ตัวยาละลายออกมา (น้ำที่ใช้คือน้ำฝนหรือน้ำสะอาด)
- ชนิดน้ำมัน ส่วนใหญ่แล้วได้จากน้ำมันพืช น้ำมันสัตว์และอื่น ๆ
แหล่งที่มา
1.จาก “สังคมและวัฒนธรรมอีสาน” เอกสารประกอบนิทรรศการถาวร “อีสานนิทัศน์” 2549 หน้า 125-188
0 ความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น